Van toegankelijkheid naar inclusie: bijeenkomst leernetwerk

Het programma Voor Elkaar! financiert projecten van en voor mensen met een beperking. Deze projecten dragen eraan bij dat mensen met een (chronische) ziekte, beperking of psychische problemen mee kunnen doen in de samenleving en het leven kunnen leiden waar zij zelf voor kiezen. In het leernetwerk leggen de projectleiders van de door ZonMw gefinancierde projecten verbindingen om zo samen te ontdekken en van elkaar te leren.

Ervaringsdeskundigheid

Jiska Ogier gaf een prikkelende lezing, die iedereen aan het denken zette. Ze nam de aanwezigen mee in haar eigen ervaringen met het leven met een handicap. Veel ervaringen zijn verweven met haar werk als jurist, of als lobbyist. Jiska stelde de retorische vraag: “Kun je leren zwemmen uit een boekje?” Het antwoord is helder: nee, dat gaat echt niet. “Dit voorbeeld laat zien dat het bij ervaringsdeskundigheid om ervaringsleer gaat, en niet om theoretische kennis gaat.”

Jiska was negen jaar geleden ook initiatiefnemer van de organisatie Wij staan op, een organisatie van jongvolwassenen met een fysieke handicap. De organisatie kreeg veel aandacht met een manifest voor een inclusief Nederland. Met succes lobbyde ze voor de ratificatie van het VN-verdrag Handicap in Nederland. Dit wordt nu in wet-en regelgeving geïmplementeerd. Gemeenten zijn verplicht een lokale inclusie agenda op te stellen. Lokale groepen kunnen hierin meepraten. Voor lokale groepen die hiermee aan de slag willen, is de VNG-Handreiking voor gemeenten Iedereen doet mee enorm behulpzaam.

Participatiematrix

Jiska: “Vergeet niet: elke handicap is anders. Soms word ik gevraagd om de toegankelijkheid van een gebouw te testen, maar om dat goed te doen moet je 10 verschillende mensen vragen, met verschillende handicaps. Daar denken ze vaak niet aan”. Inclusie gaat verder dan toegankelijkheid. Daarvoor is het goed om participatie als een blijvend en duurzaam proces te organiseren. Je moet hierbij rekening houden met verschillende groepen en verschillende belangen. Jiska raadt aan de Participatiematrix hiervoor te gebruiken. Dit is een heel handig middel om de rollen bij participatie in verschillende fasen bespreekbaar te maken. 

Rappende psycholoog Daisz

Het programma werd afgewisseld met muzikale intermezzo’s van Daisy Veenstra. Ze maakt ontroerende liedjes en raps over ervaringen met ziekte, tegenslag én veerkracht. Eén liedje schreef ze voor de patiëntenvereniging van mensen die aan EDS lijden. De afkorting EDS staat voor Ehlers-Danlos syndromen, een categorie erfelijke aandoeningen. Daisy gaf in haar liedje een nieuwe betekenis aan de afkorting EDS: ‘Eigenwijs, Dapper, Sterk’.

Verbindingen in workshops

In de workshops tijdens de bijeenkomst werden ervaringen gedeeld over de projecten die door ZonMw gefinancierd zijn. Een samenwerking met een aanbieder van e-learnings vergrootte het bereik van een behandelmethode onder hulpverleners. Een ander voorbeeld: met een Empathy Map kun je je verdiepen in de motieven van o.a. vrijwilligers. Stichting ‘Je leefstijl als medicijn’ gaf een presentatie over het Suikerhuis-project in Helmond. Het Suikerhuis stimuleert een betere leefstijl waardoor mensen met diabetes geholpen worden. Het Suikerhuis krijgt nu navolging in andere gemeenten. Het programma van de leerbijeenkomst werd afgesloten door een samenvattende rap van Daisz, ter plekke in recordtempo gemaakt.

Nieuw programma in najaar

Vanaf het najaar start het nieuwe ZonMw Voor Elkaar! programma van 2024-2028 waarvoor organisaties subsidie aan kunnen vragen. INVOLV zal ook voor toekomstige subsidieontvangers een leernetwerk aanbieden, als onderdeel van dit subsidieprogramma. Hierbij werken we nauw samen met ZonMw.